Zwangerschapsjeuk
Jeuk tijdens de zwangerschap
Veel zwangeren hebben gedurende de zwangerschap klachten van jeuk. Er zijn verschillende oorzaken voor zwangerschapsjeuk. Het kan een verergering zijn van een jeukende huidaandoening die de aanstaande moeder al had vóór de zwangerschap en die tijdens de zwangerschap verergert. Van het veel voorkomende en sterk jeukende constitutioneel eczeem is bekend dat het tijdens de zwangerschap weer kan opvlammen. Dit komt omdat het immuunsysteem van de moeder verandert om de zwangerschap van de baby mogelijk te maken. Van deze verandering van het immuunsysteem kan het constitutioneel eczeem ‘profiteren’ en gaan opvlammen.
Een aantal jeukende aandoeningen komt echter alléén tijdens de zwangerschap voor:
Cholestatische jeuk
Bij cholestatische jeuk is er sprake van intrahepatische cholestase en daarmee samenhangende verhoogde concentraties galzouten en leverenzymen in het bloed van de zwangere. Dit veroorzaakt een jeukreactie aan de huid en treedt typisch in het 3e trimester van de zwangerschap op. Ongeveer bij 1 op de 100 zwangerschappen ontstaat cholestatische jeuk.
Bij zwangeren met intrahepatische cholestase is het risico op complicaties in de zwangerschap (zoals vroeggeboorte en laag geboortegewicht) groter.
Bij zwangerschapsjeuk zal dan ook onderzoek gedaan worden naar de aanwezigheid van galzouten in het bloed en naar de leverfuncties.
Bij cholestatische jeuk zijn er geen typische huidafwijkingen te zien, maar door de soms heftige jeuk is er wel een sterke neiging om aan de huid te krabben en kunnen er dus krabwondjes ontstaan.
Prurigo van Besnier
Bij prurigo van Besnier (papulaire zwangerschapsjeuk) is er wél sprake van duidelijke huidafwijkingen. Dit meestal kleine rode papeltjes (bobbeltjes) die meestal in kleine groepjes verschijnen. Vaak zijn deze papeltjes door de soms heftige jeuk opengekrabbeld.
De oorzaak van prurigo van Besnier is niet bekend. Veel dermatologen beschouwen het als een variant van constitutioneel eczeem.
Deze vorm van zwangerschapsjeuk is vrij zeldzaam, het komt bij ongeveer 1 op de 300 zwangerschappen voor en begint meestal rond de 6e zwangerschapsmaand.
Prurigo van Besnier verdwijnt meestal binnen enkele weken na de bevalling, maar soms houden de klachten ook langer aan.
PUPPP
De afkorting PUPPP staat voor Pruritic Urticated Papules and Plaques of Pregnancy. Het is een vorm van jeuk tijdens de zwangerschap die bij ongeveer 1 op de 250 zwangeren voorkomt en het probleem begint typisch pas in de loop van het 3e trimester.
Er ontstaan sterk jeukende bultjes en huidafwijkingen die erg op netelroos lijken. Heel vaak ontstaan de eerste huidafwijkingen op de buik, maar dit is niet altijd het geval.
De afwijking is niet gevaarlijk voor de ongeboren baby, maar de jeuk is heel heftig en geeft heel veel overlast aan de zwangere in de laatste zwangerschapsmaanden… De klachten verdwijnen in de regel weer in de eerste weken na de bevalling. Meer over PUPPP…
Herpes gestationes
Dit is een jeukende, zeldzame autoimmuunaandoening die gedurende de gehele zwangerschap en zelfs het kraambed kan ontstaan, maar meestal begint in de 6e of 7e maand van de zwangerschap. Deze vorm van zwangerschapsjeuk heeft niets te maken met de ziekte die door het herpesvirus wordt overgebracht.
Kenmerkend voor herpes gestationes zijn kleine, met helder vocht gevulde blaasjes die vaak in groepjes voorkomen.
Door de blaasjes op een speciale manier microscopisch te onderzoeken (immuunfluorescentie) kan de diagnose worden bevestigd. Meestal verdwijnen de klachten vrij snel na de bevalling, maar soms kunnen de jeukende huidafwijkingen maanden lang aanwezig blijven. Herpes gestationes komt bij een volgende zwangerschap meestal terug.
Moeders met herpes gestationes lijken een verhoogde kans te hebben op o.a. vroeggeboorte en/of een laag geboortegewicht van het kind. Om deze reden is het wenselijk dat aanstaande moeders met herpes gestationes door een gynaecoloog worden begeleid. Meer over herpes gestationes…
Hoe wordt zangerschapsjeuk behandeld?
Vanwege risico’s op bijwerkingen voor het ongeboren kind kan de dermatoloog niet alle soorten anti-jeuk medicatie voorschrijven die bij niet-zwangeren kunnen worden toegepast. Afhankelijk van het type aandoening en de ernst van de jeuk kan de arts verkoelende creme’s, bepaalde milde corticosteroidzalf en antihistaminica voorschrijven. Wanneer het nodig is om sterkere hormoonzalven voor te schrijven of bijvoorbeeld prednison zal dit steeds in overleg met de gynaecoloog gebeuren.
gerelateerde onderwerpen
PUPPP
herpes gestationes
constitutioneel eczeem
jeuk (overzicht)
corticosteroiden voor de huid
Literatuur
Lehrhoff S et al: Specific dermatoses of pregnancy and their treatment. Dermatol Ther. 2013 Jul-Aug;26(4):274-84