Vulva klachten
Wat zijn de meest voorkomende vulva klachten?
De meeste klachten van de vulva zorgen voor jeuk of pijn. Deze kan de hele dag door zijn of juist in bepaalde omstandigheden zoals bij het hebben van seks of bij plassen of bijvoorbeeld fietsen. In deze folder vind je een overzicht van de belangrijkste klachten aan de vulva. Over jeuk aan de vulva is een aparte informatiepagina verschenen.
Klachten met pijn zónder heel duidelijke afwijkingen (vulvodynie)
Atrofische vulvitis
In de menopauze wordt de huid van de vulva dunner en kunnen makkelijker ontstekingen optreden. Dit proces wordt atrofische vulvitis genoemd. Vaak is behalve de vulva ook de vagina ontstoken. De belangrijkste klachten van atrofische vulvitis zijn branderigheid en jeuk. Het feit dat het lichaam in de menopauze minder oestrogeen aanmaakt verklaart de klachten: oestrogeen is nodig voor een optimale ontwikkeling van de vulvahuid. De klachten van atrofische vulvitis zijn goed te verhelpen met crème of vaginale zetpillen die oestrogenen bevatten.
Essentiële vulvodynie
De vulva kan pijnlijk zijn zonder dat er afwijkingen te zien zijn. Dit probleem komt vooral voor op gevorderde leeftijd. De klachten kunnen langdurig, maar soms ook kortdurend aanwezig zijn. Soms helpen vettende zalven, maar soms is behandeling met amitriptyline tabletten aangewezen.
Vulvair vestibulitissyndroom
Bij het vulvair vestibulitissyndroom (ook wel: focale vulvitis) staan pijnklachten op de voorgrond. Vaak is er sprake van kleine rode plekken aan de vulva die pijnlijk zijn bij aanraken. Daarnaast is er vaak ook sprake van een verhoogde spanning van de bekkenbodemspieren en wordt de vagina tijdens het vrijen minder vochtig. Hoe dit syndroom ontstaat is nog niet geheel duidelijk. Mogelijk ontstaat het na een langdurige infectie van de vagina. Ook wordt wel een link gelegd met vervelende ervaringen op seksueel gebied. De behandeling van het vulvair vestibulitissyndroom is niet eenvoudig, met name als het al langere tijd bestaat. Verzachtende cremes of corticosteroidcrèmes kunnen soms helpen. Fysiotherapie (bekkenbodem!) en begeleiding door een seksuoloog kunnen zeer behulpzaam zijn.
meer over vulvodynie…
Klachten veroorzaakt door ontsteking
Lichen sclerosus et atrophicus
Bij lichen sclerosus wordt de huid van de vulva dunner en kan er littekenvorming optreden. Soms kunnen delen van de vulva, zoals de kleine schaamlippen, samengroeien, kleiner worden of zelfs verdwijnen. Lichen sclerosus kan ontstaan op de vulva maar ook rondom de anus en soms ook elders op de huid. In de vagina komt het niet voor. Jeuk en pijn zijn de belangrijkste klachten bij lichen sclerosus. De aandoening kan op alle leeftijden voorkomen maar wordt vooral na de overgang gezien. Behandeling vindt plaats met corticosteroid zalf. De huidafwijkingen bij lichen sclerosus kunnen in een klein percentage overgaan in huidkanker, dus regelmatige controle door de dermatoloog is van belang!
Meer over lichen sclerosus van de vulva
Allergisch contacteczeem
Contacteczeem wordt veroorzaakt door contact van de vulvahuid met stoffen waar je allergisch tegen bent. Soms ontstaat een eczeem dat vergelijkbaar is met eczeemklachten elders op de huid, maar soms is er alleen sprake van roodheid en altijd ook: jeuk! Soms is de oorzaak duidelijk en herken je zelf de producten die de klachten veroorzaken. Bekende allergische stoffen die klachten bij de vulva kunnen geven zijn condooms, geparfumeerd of gekleurd toiletpapier, ondergoed of badkleding, zeep, talkpoeder, intiemsprays, inlegkruisjes en zaaddodende pasta.
Natuurlijk moet de uitlokkende stof worden verwijderd. Een hormooncrème of zalf kan helpen de ergste klachten te onderdrukken. Koude kompressen kunnen even helpen tegen de jeuk. Meer informatie over contact allergisch eczeem.
meer over allergisch contacteczeem
Ontstoken cyste van Bartholin
De twee kliertjes van Bartholin worden gevonden in de onderste helft van de buitenste schaamlip en zijn normaal ca. 5 mm groot. De uitgang van de kliertjes bevindt zich in de plooi tussen de kleine schaamlip en de toegang tot de vagina.
Door een beschadiging of ontsteking kunnen de klieropeningen afgesloten raken waardoor de kliertjes hun geproduceerde vocht niet kunnen afvoeren en er een zwelling optreedt. Ongeveer 2% van de vrouwen maken deze ontsteking door.
meer over de ontstoken Bartholin cyste
Klachten veroorzaakt door infecties
Infectie met candida
Een schimmelinfectie is de meest voorkomende infectie van de vulva. Verreweg de belangrijkste boosdoener is de Candida gist. Meestal is, behalve de vulva, ook de vagina geïnfecteerd. Je hebt een verhoogde kans om een schimmelinfectie te krijgen bij suikerziekte, zwangerschap en tijdens gebruik van antibiotica. Bij Candida kunnen de vulva en de vagina jeuken, rood verkleurd zijn, en een witte, korrelige fluor afscheiden. Ook is er vaak een branderig gevoel bij het plassen. De Candida gist kan worden behandeld door tabletten te slikken of in de vagina te plaatsen. Vaginale crème die met een speciale applicator wordt aangebracht kan ook worden voorgeschreven.
meer over vaginale candida
Andere oorzaken van infecties met vaginale afscheiding
Hierover is een aparte informatiefolder beschikbaar.
Herpes simplex
Genitale herpes wordt veroorzaakt door het herpes-simplexvirus (HSV). Eerst ontstaan er kleine heldere blaasjes, die na enkele dagen stukgaan en kleine pijnlijke zweertjes achterlaten. In de fase dat er blaasjes zijn is de herpesinfectie het meest besmettelijk, maar ook wanneer er geen blaasjes zichtbaar zijn kan het virus worden verspreid. Herpes is een infectie die regelmatig kan terugkomen. Vooral de eerste keer is de aandoening erg pijnlijk, met name bij het plassen. Er is geen behandeling die het virus kan doden. Wel is er een behandeling in de vorm van zalf of tabletten (aciclovir) waarmee het virus kan worden afgeremd en de klachten minder worden. Wanneer plassen erg pijnlijk is kan het helpen om in een bad met lauw-warm water te gaan zitten en daarin te plassen.
meer over genitale herpes
Genitale wratten (condylomata)
Genitale wratten worden veroorzaakt door het humaan papillomavirus (HPV). De wratten kunnen verschillende vormen aannemen. Soms zijn ze spits en porceleinkleurig, maar ook rode en iets gepigmenteerde condylomen komen voor. Soms is er slechts sprake van enkele condylomen, maar het kan zo zijn dat de hele vulva vol met deze wratjes zit. Ook kunnen zij ontstaan rond de anus, in de vagina en op de baarmoederhals. De wratjes kunnen aanleiding geven tot pijn, jeuk of afscheiding. De wratten zelf zijn erg besmettelijk.
Er zijn verschillende manieren om de wratten te behandelen. Er zijn vloeistoffen en cremes die je zelf kunt aanbrengen. De dermatoloog of gynaecoloog kan de wratjes ook met vloeibare stikstof wegvriezen of wegbranden.
meer over genitale wratten
Klachten van pigmentverandering zonder jeuk of pijn
Vitiligo
De huidziekte vitiligo zorgt voor een ontkleuring van delen van de huid. Deze ontkleuring ontstaat doordat de melanocyten (de pigmentvormende cellen van de huid) door het eigen afweersysteem van het lichaam worden opgeruimd. De huid van de vulva is bij vitiligo relatief vaak betrokken. Andere voorkeursplekken voor vitiligo zijn de handen, het gelaat en de oksels.
meer over vitiligo
Klachten door voorlopers van kanker
Vulvaire intra-epitheliale neoplasie (VIN)
Intra-epitheliale neoplasie is in feite een voorloper van huidkanker in het vulvagebied. Deze huidafwijkingen kunnen verschillende gedaanten aannemen. VIN’s lijken soms op zweertjes, bultjes, wratjes of zwellingen en kan verschillende kleuren hebben. Soms is er sprake van pijn of jeuk, maar een VIN kan ook znder klachten tot ontwikkeling komen. Goede inspectie van de vulva door de dermatoloog of gynaecoloog is van belang en er zal, door middel van een biopt, weefsel afgenomen worden voor microscopisch onderzoek.
De ziekte van Paget
Bij de ziekte van Paget zijn er rode, witte of atrofische plekken op de huid van de vulva aanwezig die meestal jeuken of pijnlijk zijn. Ook rond de anus kan de ziekte van Paget ontstaan. De aandoening is een voorstadium van vulvakanker en moet altijd behandeld worden. Een goede controle van de vulva door uzelf, de dermatoloog en/of de gynaecoloog is ook na behandeling van de ziekte van Paget van groot belang.
gerelateerde onderwerpen
vulva anatomie
jeuk aan de vulva