Botulinetoxine tegen zweten
Wat is botulinetoxine?
Botuline-toxine is een eiwit dat wordt aangemaakt door de bacterie Clostridium botulinum. Het eerst beschikbare botulinetoxine was Botox ®. In de wandelgangen wordt daarom nog wel eens (ten onrechte) elk geneesmiddel met botulinetoxine ‘Botox’ genoemd. Botuline-toxine heeft als geneesmiddel twee effecten:
– het blokkeert de werking van zenuwen die de zweetklieren prikkelen, waardoor voorkomen wordt dat de klieren zweet produceren.
– het blokkeert de prikkeloverdracht van zenuwen naar spieren, waardoor de werking van de spieren afneemt of stil komt te liggen.
In deze folder wordt de werking van botulinetoxine bij overmatig zweten besproken. Ook de vergoeding van de behandeling komt aan de orde.
Wat kan er gedaan worden tegen overmatig zweten?
Mensen met zeer overvloedige zweetproductie hebben een paar mogelijkheden om het zweten tegen te gaan:
– aluminiumhoudende cremes en oplossingen: deze worden op de huid aangebracht. Deze behandeling is eenvoudig maar het effect is sterk wisselend.
– iontoforese: Bij deze techniek wordt in speciaal ontwikkelde apparatuur een electrische stroom door een bakje met kraanwater geleid. Door de handen of voeten gedurende enige tijd in dit bakje te houden wordt (waarschijnlijk) het zweetkanaaltje tijdelijk afgesloten. Het effect houdt enkele dagen aan. De therapie is thuis goed uit te voeren, maar is in de praktijk alleen geschikt voor de handen en voeten.
– botulinetoxine: als bovenstaande maatregelen geen effect sorteren is behandeling met Botox een optie.
Voor welke soorten overmatig zweten is de botox behandeling geschikt?
In principe kan de botuline-toxine worden toegepast aan de handpalmen, de voetzolen en de oksels. In de praktijk blijkt de behandeling vooral geschikt voor overmatig zweten in de oksels. Behandeling van de oksels is nauwelijks pijnlijk en het effect houdt relatief lang aan. Behandeling vanvoeten en handen is meestal zo pijnlijk dat speciale verdovingstechnieken nodig zijn. De werking houdt aan de handpalmen en de voetzolen ook meestal niet erg lang aan.
Wat doet botuline-toxine met de zweetklieren?
Botuline toxine blokkert het ‘zweetsignaal’ tussen de zenuwtjes in de huid en de zweetklieren. De zweetproductie neemt dan sterk af of stopt geheel. Dit proces duurt ongeveer 1-2 weken. Het effect houdt een aantal maanden aan, daarna neemt de zweetproductie weer langzaam toe. Er groeien dan namelijk weer nieuwe zenuwuiteinden aan om de geblokkeerde zenuweinden te vervangen te vervangen.
Zijn er bijwerkingen?
Botuline-toxine beïnvloedt de zenuwuiteinden die gevoelig zijn voor aanraking of pijn niet, maar als het in contact komt met zenuwen die spieren bedienen, wordt de werking hiervan ook tijdelijk geremd. Deze bijwerking komt maar zeer zelden voor. Sommige mensen die behandeld zijn met botuline-toxine hebben ervaren dat de zweetproductie elders op de huid iets toeneemt. Dit wordt ‘compensatoir zweten’ genoemd. Dit effect is zeldzaam, meestal licht en van voorbijgaande aard. Botuline-toxine therapie wordt niet toegepast bij zwangere vrouwen.
Werkt het bij iedereen?
Niet iedereen reageert op dezelfde manier op de injecties. Gemiddeld zal bij 90% een duidelijke verbetering van de klachten worden bereikt die de kwaliteit van leven van de patienten verbeterd. Bij een kleine minderheid van de patienten vallen de behandelingsresultaten tegen m.b.t. hun verwachtingen van de therapie.
Hoe verloopt de behandeling in de praktijk?
Stap 1.
Een dag van tevoren scheert U de okselbeharing weg
Stap 2.
In het ziekenhuis wordt een jodium-zetmeel test uitgevoerd.
In de okselholten wordt een jodiumoplossing aangebracht die moet opdrogen. Vervolgens wordt zetmeel over de jodium gepoederd. Waar de huid zweet produceert kleurt de zetmeel nu zwart. Zo kan de arts precies het huidgebiedje afbakenen dat behandeld moet worden.
Soms kan de arts het ‘zweetgebied’ al direct vaststellen zonder de jodium-zetmeel test.
Stap 3.
In het gemarkeerde huidgebied wordt op gelijkmatige afstanden een kleine hoeveelheid botuline-toxine oplossing met een fijn naaldje zeer oppervlakkig in de huid gespoten.
De behandeling is nu voltooid. Wanneer U de behandeling voor de eerste keer onderging zal de behandelend arts U waarschijnlijk vragen om na enkele weken langs te komen voor controle om het effect te meten door de jodium-zetmeel test nog eens te herhalen.
Wordt de behandeling vergoed?
In veel gevallen wordt de behandeling vergoed. Het is verstandig om met uw zorgverzekeraar contact hierover op te nemen, omdat soms niet alle klinieken en ziekenhuizen door de zorgverzekeraar zijn gecontracteerd. Ook kunnen soms aanvullende voorwaarden gelden. In het Alrijne Ziekenhuis in Leiden en Leiderdorp mogen de dermatologen mensen met ernstig overmatig zweten meestal zelfs twee keer per jaar met Botox behandelen als dat nodig is.
Aan botulinetoxine en zweten gerelateerde onderwerpen
zweten
deodorant
zweetvoeten
onaangename lichaamsgeur (bromhidrose)
botox behandeling van rimpels
iontoforese behandeling tegen zweten
oxybutynine behandeling tegen zweten
Literatuur
Naumann M et al: Botulinum toxin type A in treatment of bilateral primary axillary hyperhidrosis: randomised, parallel group, double blind, placebo controlled trial. BMJ. 2001 Sep 15; 323(7313): 596.