Jeuk aan de vulva
Hoe ontstaat jeuk aan de vulva?
Jeuk aan de vulva komt buitengewoon veel voor. Alle meisjes en vrouwen hebben er wel eens last van, en de jeuk varieert van heel licht tot buitengewoon ernstig. Er zijn verschillende oorzaken aan te wijzen voor jeuk aan in het gebied rond de vagina. De belangrijkste oorzaken worden hier beschreven.
Jeuk aan de vulva als gevolg van een infectie
Candida infectie
Candida komt van nature in de vagina voor maar kan onder bepaalde omstandigheden (bijvoorbeeld na een antibioticum-kuur) sterk in aantal toenemen en klachten veroorzaken. Vulvaire jeuk is een van de belangrijkste verschijnselen van een ‘candidosis’ van de vagina en veroorzaakt dan ook vaak jeukklachten in het hele genitaalgebied. Van alle jeukklachten bij vrouwen in de vruchtbare leeftijdsfase is candida de meest voorkomende veroorzaker. Bij vrouwen in de menopauze is candida veel minder vaak de oorzaak van jeuk.
Bacteriële vaginose
Behalve de veroorzaker van een vies ruikende afscheiding uit de vagina kan een bacteriële vaginose ook heftige jeukklachten veroorzaken.
Genitale wratten
Ook genitale wratten (condylomata acuminata) in het genitaalgebied geven regelmatig jeukklachten.
Wormpjes
Aarsmaden (wormpjes) kunnen jeukklachten veroorzaken. Wormpjes worden vooral bij jonge kinderen gezien, maar ook de moeders kunnen via hun kinderen wormpjes oplopen.
Trichomonas
Trichomoniasis is een vrij veel voorkomende infectie met het micro-organisme Trichomonas vaginalis. Het wordt via seksueel contact overgebracht en valt daarmee eigenlijk onder de SOA’s. Het is goed te behandelen met antibiotica.
Schurft
Schurftmijten hebben een voorkeur voor de plooien van de huid. Bekende plekken zijn de ruimte tussen de vingers maar ook het genitaalgebied is een populaire vestigingsplaats bij schurftmijten. Schurft jeukt vaak intens.
Jeuk aan de vulva als gevolg van een ontsteking
Irritatie-dermatitis
Ontsteking ten gevolge van irriterende stoffen is een veel voorkomende oorzaak van jeuk rond de vulva. De irritatie kan het gevolg zijn van uitdroging van de huid als gevolg van het gebruik van zeep of andere huidreinigingsproducten.
Afsluitende kleding kan zorgen voor een iets vochtige huid die daardoor iets stroever en weker wordt en dan bij wrijving met kleding makkelijker irritatieklachten geeft.
Incontinentie voor urine of ontlasting kan leiden tot flinke irritatie als gevolg van de soms bijtende stoffen. Hierdoor kan de huid rond de vulva ook ontstoken raken en gaan jeuken. Deze oorzaak van vulvaire jeuk is vergelijkbaar met luiereczeem bij kinderen.
Lichen sclerosus
Dit is een vrij algemeen voorkomende ontsteking van de huid in het vulvagebied die naast pijnklachten ook veel jeuk kan veroorzaken, met name in de beginfase van de aandoening. Uiteindelijk treedt een verandering van het huidweefsel op. Meer over lichen sclerosus van de vulva…
Lichen simplex
Bij lichen simplex is er sprake van een hardnekkige jeukprikkel die leidt tot krabben en wrijven aan de huid. Lichen simplex van de vulva komt veel voor. Vaak is de huid behalve rood en schilferend ook stug geworden. Deze stugge huidverandering wordt lichenificatie genoemd. Behandeling vindt plaats met corticosteroid zalf en verzorgende zalf.
Lichen planus
Lichen planus is een vrij algemeen voorkomende ontstekingsreactie van de huid die door het eigen immuunsysteem van de huid wordt veroorzaakt om onbekende reden. Lichen planus jeukt meestal heel sterk. Lichen planus kan overal op de huid en slijmvliezen ontstaan. Lichen planus in het vulvair gebied is niet zeldzaam.
Contact allergisch eczeem
Een contactallergie in het vulvagebied kan ontstaan door bijvoorbeeld conserveringsmiddelen van verzorgingsproducten die daar lokaal toegepast worden, of bijvoorbeeld als gevolg van een latex-allergie bij condoomgebruik. Allergieen voor bijvoorbeeld textielverf in het ondergoedkomt voor. Contactallergisch eczeem jeukt hevig.
Seborrhoïsch eczeem
Dit eczeem is vooral bekend als veroorzaker van eczeem op het behaarde hoofd en de wenkbrauwen en komt zeer algemeen voor. Ook in het onderbroekgebied kan seborrhoisch eczeem ontstaan, maar daar is het wel vrij zeldzaam. Als de klachten in het genitaalgebied ontstaan is er meestal ook wel sprake van seborrhoisch eczeem op het behaarde hoofd, dat kan dus een sleutel zijn voor het stellen van de diagnose.
Psoriasis
Deze algemene ontstekingsziekte van de huid kan ook in het vulvair gebied ontstaan en daar flinke jeukklachten geven. Meestal zijn er ook elders op de huid huidafwijkingen die passen bij psoriasis.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
Zoals u heeft gezien zijn er heel veel mogelijke oorzaken van jeuk in het vulvagebied aan te wijzen. In de regel zult u de hulp van de huisarts of de dermatoloog nodig hebben om te achterhalen wat bij u de oorzaak van de jeuk is.
Een goede inspectie van de huid vindt áltijd plaats. Soms zal het nodig zijn om aanvullend nog kweek-onderzoek te verrichten op bacterieen of schimmels of zal het wellicht nodig zijn een stukje weefsel (biopt) af te nemen voor verder onderzoek. Wanneer een contactallergie vermoed wordt kunnen allergietesten worden uitgevoerd.
Hoe wordt jeuk aan de vulva behandeld?
Het type behandeling wordt sterk bepaald door de oorzaak van de jeuk. Het kan bestaan uit ontstekingsremmende zalven (bij eczemen of andere ontstekingsziekten van de huid) of bijvoorbeeld antibiotica in het geval van een bacteriële infectie.
Het is in ieder geval altijd verstandig om de huid in het gebied niet teveel te irriteren: was met schoon water en gebruik geen zeep, gebruik verzachtende crèmes zonder parfumstoffen en met zo min mogelijk conserveringsmiddelen en draag luchtig, katoenen ondergoed.
Gerelateerde onderwerpen
Literatuur
Chibnall R: Vulvar Pruritus and Lichen Simplex Chronicus. Obstet Gynecol Clin North Am. 2017 Sep;44(3):379-388.