Dermatillomanie
Wat is dermatillomanie?
Dermatillomanie (skin picking, compulsieve huidmanipulatie) is een aandoening waarbij dwangmatig de eigen huid wordt beschadigd. Deze beschadiging kan leiden tot littekens.
Het kan zich uiten door krabben en plukken aan bestaande moedervlekken, puistjes en wratjes maar ook ingebeelde huidafwijkingen kunnen het object van krabben zijn. Het beschadigen kan gebeuren met de nagels, maar sommige mensen met dermatillomanie gebruiken wel pincetten, schaartjes of tangetjes om de huid mee te bewerken. Ook bijten met de tanden komt wel voor.
Wat is de oorzaak?
Mensen met dermatillomanie hebben vaak naast dit compulsieve gedrag een andere psychiatrische aandoening zoals depressies of angststoornissen. Vooral obsessief-compulsieve stoornissen komen vaak voor samen met dermatillomanie.
Voorafgaand aan het ‘peuteren’ aan de huid is de patiënt vaak rusteloos en gespannen. Tijdens en direct na het beschadigen van de huid gaat dit gevoel over in een gevoel van welbehagen en ontspanning. Dit gevoel is overigens meestal van korte duur en de onrust begint vaak weer snel. Bovendien ontstaat er in het stadium na ontspanning een gevoel van schaamte.
Het beschadigen gebeurt meestal bewust, maar kan ook wel onbewust plaatsvinden.
Net als bij body dysmorphic disorder controleren veel patiënten hun huid en uiterlijk regelmatig in de spiegel.
Is het ernstig?
Soms is de beschadiging van de huid maar beperkt en betreft het bijvoorbeeld oppervlakkige wondjes of bloeduitstortingen die weer snel genezen. Sommige mensen brengen hun huid echter ernstige schade toe. Het compulsieve gedrag kan soms tot grote wonden leiden, die op hun beurt weer grote littekens kunnen nalaten bij genezing. Bovendien zijn de wonden gevoelig voor infecties die het probleem nog eens groter kunnen maken.
Hoe wordt het behandeld?
Veel mensen met dermatillomanie hebben onvoldoende inzicht in hun problematiek. Soms duurt het ook even voordat de huisarts of dermatoloog de aandoening herkent omdat zij vaak in eerste instantie op zoek zijn naar een puur lichamelijke oorzaak van de huidafwijkingen. Zodra de diagnose duidelijk is dient verwijzing plaats te vinden naar een psychiater.
De behandeling van dermatillomanie bestaat uit meestal uit gedragstherapie, eventueel aangevuld met medicamenteuze behandeling.
gerelateerde onderwerpen
body dysmorphic disorder
littekens
psychiatrie AMC
literatuur
Lochner C et al: Excoriation (skin-picking) disorder: a systematic review of treatment options. Neuropsychiatr Dis Treat. 2017; 13: 1867–1872 (volledig artikel)