Folliculitis keloïdalis
Wat is folliculitis keloïdalis?
Folliculitis keloïdalis (ook wel: acne keloïdalis nuchae) is een ontsteking van de haarzakjes op het behaarde hoofd, bijna altijd in de nek en op het achterhoofd. Deze ontsteking leidt vaak tot ernstige littekenvorming. Het wordt meestal gezien bij mannen van (gemengd) Afrikaanse afkomst. De oorzaak van deze aandoening is niet geheel duidelijk, waarschijnlijk wordt de ontsteking van de haarzakjes veroorzaakt door het eigen afweersysteem van het lichaam.
In de oudere literatuur wordt er vaak nog gesproken over acne keloïdalis nuchae. Deze naam is echter niet juist: acne is namelijk een ontsteking van de talgkliertjes terwijl bij deze aandoening sprake is van een ontsteking van de haarzakjes (=folliculitis).
Wat zijn de verschijnselen?
Typisch voor folliculitis keloïdalis zijn de rode, ronde bultjes. De plekken zijn meestal gelocaliseerd op het achterhoofd en de nek. Vaak is er ook sprake van pusproductie. Uiteindelijk gaan de bultjes samensmelten tot dikke litteken plakken. Vaak is er ook sprake van pijn. Uiteindelijk verdwijnt de haargroei in het aangedane huidgebied.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De diagnose kan gewoonlijk zonder aanvullend onderzoek door de dermatoloog gesteld worden.
Hoe wordt het behandeld?
De behandeling is gericht op het remmen van de ontstekingsreactie. Dit kan in milde vormen geprobeerd worden met lokale antibiotica lotions of gels. Meestal zal ook gedurende langere tijd behandeling met orale antibiotica uit de tetracyclinegroep. Vaak kiest de dermatoloog voor minocycline of doxycycline.
Soms kan gekozen worden voor het aanbrengen van corticosteroidzalf (‘hormoonzalf’) of zelfs injectie van corticosteroid in de ontstekingshaarden en littekens.
Ook verwijdering van de littekens door de (plastisch) chirurg behoort tot de mogelijkheden. Deze behandeling is echter niet zonder risico: het keloïdlitteken kan in de periode na de operatie weer terugkomen.
Behandeling met de CO2 laser is een optie om het littekenweefsel te behandelen. Het litteken wordt dan dunner, het zal echter niet verdwijnen.
Bepaalde zaken kunnen ontstekingen in de hand werken. Vooral het scheren van het haar kan door prikkeling van de huid de ontsteking aanwakkeren.
Wat zijn de vooruitzichten?
De ontstekingen doven meestal uiteindelijk vanzelf uit maar laten dan wel een fors littekengebied achter. In dit littekengebied zal de haargroei dan (vrijwel) geheel verdwenen zijn.
gerelateerde onderwerpen
folliculitis decalvans
acne
folliculitis – overzicht
Literatuur
Maranda EL et al: Treatment of Acne Keloidalis Nuchae: A Systematic Review of the Literature. Dermatol Ther (Heidelb). 2016 Sep; 6(3): 363–378 (volledig artikel).