Pieterman
Een pijnlijke steek in de branding…
Een plotselinge, heftige pijn in de voet tijdens het wandelen of spelen in de vloedlijn kan het gevolg zijn van een steek door de Kleine Pieterman (Echiichthys vipera). Dit kleine visje, met scherpe giftige stekels op de rug, graaft zich in de ondiepe, zanderige zeebodem. Het visje komt in steeds grotere aantallen voor langs de Nederlandse en Vlaamse kust. Het gif bevindt zich in de voorste rugvin en op de kieuwdeksels.
Ook de Grote Pieterman (Trachinus draco) heeft een giftige rugvin. Deze vis komt in dieper water voor en is daarmee vooral een gevaar voor vissers.
De effecten van het gif
Het gif veroorzaakt een heftige pijn. De pijn kan dagen en soms weken aanhouden wanneer de steek onbehandeld blijft. Ook kan de voet gaan zwellen. In een minderheid van de gevallen ontstaan ook andere klachten zoals hoofdpijn, duizeligheid, braken en hartkloppingen.
Ernstiger klachten, zoals ademhalingsklachten of bewusteloosheid, kunnen ook ontstaan maar zijn zeer zeldzaam.
Typisch voor een Pietermansteek is dat er enkele steekopeningen op een rij liggen
Het gif van de Kleine Pieterman is thermolabiel. Dat wil zeggen dat het gif door verwarming onschadelijk wordt gemaakt.
Gestoken door de Pieterman, wat nu?
– was de steekwond af met zeewater
– verwijder eventueel afgebroken stekels uit de huid met een pincet
– verwarm de huid waar de steek is toegediend tot iets boven de 40 graden (iets warmer dan afwaswater).
– verwarm de huid gedurende zeker een kwartier. Het is uiteraard belangrijk om brandwonden door te heet water te vermijden
– ontsmet de huid met bijvoorbeeld jodium en dek de steekwond af met een pleister of gaasverband.
Nog enkele tips:
- aan het strand is er niet altijd een grote hoeveelheid warm water bij de hand om de steekplek te verhitten. In het geval dat er slechts een kleine hoeveelheid warm water voorhanden is kan de wond verhit worden met de bolle zijde van een metalen lepel die kan worden opgewarmd in het warme water.
- het kan van belang zijn een booster vaccinatie voor tetanus te halen bij de huisarts.
Aanvullende informatie
Rode Kruis informatie
Gerelateerde onderwerpen