Acitretine
Belangrijk: Deze folder geeft een beknopte uitleg over het geneesmiddel acitretine. Het vervangt niet de bijsluiter die bij dit geneesmiddel hoort. Lees de bijsluiter vóór gebruik van het middel goed door en raadpleeg bij eventuele vragen of problemen uw arts.
Wat is acitretine?
Acitretine (Neotigason ®) is een van vitamine-A afgeleid geneesmiddel. Het wordt in Nederland en België vooral ingezet bij de behandeling van ernstige vormen van psoriasis. Het is in Nederland verkrijgbaar in capsules van 10 mg en 25 mg. Ook bij andere, wat zeldzamer huidziekten, kan het soms worden toegepast.
Hoe werkt acitretine?
Het geneesmiddel werkt vooral door het remmen van de celdeling die bij psoriasis veel te snel gaat.
Voor wie is het geschikt?
Het middel is geschikt voor de behandeling van ernstige vormen van psoriasis. Vooral vormen van psoriasis die gepaard gaan met pustelvorming reageren vaak goed op behandeling met acitretine.
Andere aandoeningen waarvoor acitretine nog wel eens wordt voorgeschreven zijn:
• ziekte van Andrews en Barber
• ernstige, invaliderende eeltvorming aan de handpalmen of voetzolen
• ziekte van Darier
• lichen planus
• uitgebreide vormen van bepaalde soorten huidkanker en
• zeer uitgebreid voorkomende wratten.
Het geneesmiddel mag ABSOLUUT NIET gebruikt worden door zwangere vrouwen omdat het middel zeer schadelijk is voor de ongeboren baby! Vrouwen mogen tot minstens 3 jaar na het stoppen van de acitretine therapie niet zwanger worden. Uw arts zal voor acitretine wordt voorgeschreven een checklist met u doornemen. Zie ook: farmacotherapeutisch kompas
Hoe vindt de behandeling met acitretine plaats?
De behandeling wordt in Nederland altijd begeleid door de dermatoloog. De juiste dosering is van meerdere factoren afhankelijk en wordt getritreerd. Er bestaan verschillende behandelschema’s met acitretine. Het middel kan gedurende enkele maanden gegeven worden en vervolgens bij een gunstig resultaat weer worden gestopt tot de volgende uitbarsting van psoriasis zich aandient. Ook kan acitretine voor een veel langere periode worden voorgeschreven, bijvoorbeeld als het risico op snelle opvlamming bij stoppen te groot is.
Wat zijn de bijwerkingen?
De volgende bijwerkingen kúnnen optreden. De lijst is niet compleet maar de meest voorkomende bijwerkingen worden opgesomd.
Droge huid en ogen: droge lippen komen zeer veel voor; de dermatoloog kan speciale lippenbalsem voorschrijven die de uitdroging van de lippen tegen kan gaan. Droge ogen en een droog neusslijmvlies komen ook voor, zij het minder frequent dan de droge lippen. Door het droge neusslijmvlies kunnen makkelijker bloedneuzen ontstaan.
Zachte handpalmen en voetzolen: de eeltlaag aan de handpalmen en voetzolen kan door het geneesmiddel dunner worden. Hierdoor wordt de huid zacht en kwetsbaarder voor beschadigingen.
Haaruitval: een deel van de mensen die het geneesmiddel gebruikt merkt haaruitval op. Dit kan plaatselijk zijn, maar ook uitgebreider. De haargroei herstelt zich in de regel na het staken van het geneesmiddel.
Gevoeligheid voor zonlicht: De huid wordt extra gevoelig voor zonlicht. Het is belangrijk om de huid in de zomermaanden goed te beschermen en op de heetste momenten midden op de dag in de schaduw te blijven.
Verminderd zicht in het donker kan optreden.
Stijging cholesterolspiegel: het gebruik van het geneesmiddel kan leiden tot een stijging van het cholesterol en de vrije vetten in het bloed.
…de overige bijwerkingen worden vermeld in de bijsluiter van het geneesmiddel…
Controles
Tijdens het gebruik van het geneesmiddel zal de arts regelmatig bloedcontroles uitvoeren waarbij vooral naar de leverfunctie gekeken wordt. In het begin van de therapie is dat elke 1-2 weken, later wordt dat minder frequent. Na langdurig gebruik worden ook röntgenfoto’s van de botten gemaakt omdat soms afwijkende botvorming kan optreden.
Wat zijn de alternatieven voor acitretine?
Acitretine komt in aanmerking wanneer lokale therapie en UV lichttherapie onvoldoende effect sorteren. Voor bepaalde vormen van psoriasis, met name de pustuleuze vormen, is acitretine dan 1e keus.
Alternatieve orale behandelingen kunnen zijn: fumaarzuurtherapie, methotrexaat en cyclosporine. Ook biologics vormen onder bepaalde voorwaarden een alternatief. Uw arts kan u daar in het kader van uw specifieke situatie over voorlichten.
Aan acitretine gerelateerde onderwerpen
psoriasis
ziekte van Andrews en Barber
ziekte van Darier
fumaarzuurtherapie
Literatuur
Berbis P: Acitretine. Ann Dermatol Venereol. 2001 Jun-Jul;128(6-7):737-45.