Erythema nodosum
Wat is erythema nodosum?
Erythema nodosum is een vrij zeldzame huidafwijking die gepaard gaat met rode, drukpijnlijke bulten aan de onderbenen en, minder vaak, de bovenbenen en de onderarmen. Het is een vorm van panniculitis (ontsteking van het vetweefsel onder de huid).
Hoe ziet erythema nodosum eruit?
Typisch voor erythema nodosum zijn rode zwellingen die ontstaan door diep in de huid gelegen ontstekingen. De plekken zijn bijzonder pijnlijk bij aanraking en druk. De tot 15 cm grote zwellingen komen typisch voor aan de onderbenen, maar kunnen soms ook aan de bovenbenen en aan de armen voorkomen. Gewrichtspijnen en koorts komen regelmatig voor.
Hoe wordt het veroorzaakt?
Hoe de aandoening precies ontstaat is niet bekend. Wel weten we dat erythema nodosum kan ontstaan in reactie op verschillende soorten aandoeningen. Meestal zijn dit infecties, maar ook geneesmiddelgebruik en sommige interne ziekten kunnen erythema nodosum uitlokken. Verreweg de meest algemene oorzaak is een keelinfectie met de Streptococ bacterie.
Veroorzakers van erythema nodosum zijn:
Bacteriële infecties
– Streptococcen
– Tuberculose
– Salmonella
– Mycoplasma
– andere
Schimmelinfecties
Virus infecties
Geneesmiddelen
Interne ziekten
– colitis ulcerosa
– ziekte van Crohn
– sarcoïdose
– maligniteiten (kanker)
– andere
Wie krijgt het en hoe wordt de diagnose gesteld?
Erythema nodosum wordt vooral gezien bij mensen tussen de 12 en 35 jaar. Vrouwen hebben een 4x grotere kans om erythema nodosum te krijgen dan mannen.
Erythema nodosum is een kenmerkend beeld; de arts zal waarschijnlijk niet veel moeite hebben met het stellen van de diagnose. Het vinden van de achterliggende oorzaak kan moeilijker zijn. Onderzoek betreft vaak bloedonderzoek en een longfoto. Wanneer er recent klachten zijn geweest van keelpijn kan ook een keelkweek worden afgenomen om de Streptococ bacterie aan te tonen.
Hoe wordt het behandeld?
Wanneer erythema nodosum wordt uitgelokt door een infectie zullen de huidafwijkingen in principe vanzelf verdwijnen wanneer de infectie verdwenen is. Om de genezing te bespoedigen en de pijn te bestrijden kan de arts eventueel NSAID’s (ontstekingsremmers) voorschrijven. In veel gevallen kan ook een zwachtel(druk)verband zinvol zijn om de huidafwijkingen versneld te laten verdwijnen. In ernstige gevallen zal de arts ook bedrust adviseren.
De klachten verdwijnen na 3 tot 6 weken. Wanneer de genezing op zich laat wachten of er steeds nieuwe aanvallen van erythema nodosum optreden zal het onderzoek naar de uitlokkende factor doorgaans worden uitgebreid.
gerelateerde onderwerpen
vasculitis
sarcoïdose
roodvonk
literatuur
Chowaniec M et al: Erythema nodosum – review of the literature. Reumatologia. 2016;54(2):79-82 (volledig artikel)