Eczeem rond de ogen
Wat is eczeem rond de ogen?
Eczeem rond de ogen komt vaak voor. Het eczeem kan soms alleen rond de ogen gelocaliseerd zijn maar het kan ook onderdeel zijn van een veel uitgebreidere eczeemreactie elders op het lichaam. Ooglideczeem kan verschillende oorzaken hebben. De belangrijkste reden om een aparte folder voor het eczeem rond de ogen te maken is het extra sociaal belastende karakter ervan en het feit dat de behandeling van eczeem rond de ogen een aantal beperkingen kent.
Welke oorzaken zijn er voor eczeem rond de ogen?
Atopisch (constitutioneel) eczeem
Het atopisch eczeem is de meest voorkomende oorzaak van eczeem rond de ogen die in principe op elke leeftijd kan ontstaan. Voor dit type eczeem bestaat een genetische aanleg die meestal al op de jonge kinderleeftijd leidt tot eczeemklachten, vooral in de plooien van de armen,benen, nek maar in principe kunnen alle delen van de huid aangedaan worden. De huid rond de ogen is ook een ‘voorkeursplek’ waar het atopisch eczeem zich manifesteert. Bij de meeste kinderen doven de eczeem klachten na maanden of jaren geleidelijk uit. Soms kan op de volwassen leeftijd het eczeem weer terugkeren. Soms komt het eczeem pas op de volwassen leeftijd voor het eerst op. Bij atopisch eczeem rond de ogen is in veel gevallen geen directe uitlokkende factor aanwijsbaar.
Contact allergisch eczeem
Eczeem rond de ogen kan ook worden uitgelokt door een allergische reactie op producten die in contact komen met de huid rond de ogen. Gedacht moet worden aan cosmetica (zoals mascara), maar bijvoorbeeld ook aan shampoo’s, crèmespoeling en reinigingsproducten. Ook kunnen allergenen ( = stoffen waar een allergische reactie op ontwikkeld kan worden) per ongeluk rond de ogen aangebracht worden, bijvoorbeeld wanneer met de handen in dat gebied gewreven wordt.
Het bewuste product hoeft dan aan de handen niet per sé een allergische reactie te veroorzaken, terwijl het dat wel kan doen bij de kwetsbare huid rond de oogleden.
Soms kunnen ook allergenen in de lucht (stuifmeel, huisstofmijt etc) irritatie en jeuk van de oogleden geven. Dit betreft dan de ooglidranden (bij de wimpers). Meestal is er dan ook sprake van roodheid van het oog zelf en van tranen.
Seborrhoïsch eczeem
Deze vorm van eczeem komt algemeen voor en is het meest typisch in de haarrand, de wenkbrauwen en de plooi naast de neus gelocaliseerd. Ook de oogleden doen regelmatig mee bij deze vorm van eczeem. Seborrhoïsch eczeem dat uitsluitend bij de ogen voorkomt is echter zeldzaam.
Irritatie-eczeem
Door het gebruik van agressieve reinigingslotions of door regelmatig wrijven in de ogen kan de huid ontstoken raken. Door veelvuldig wrijven kan zelfs een vergroving van de huid optreden; dit wordt lichenificatie genoemd.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
Irritatie eczeem en seborrhoïsch eczeem kunnen meestal snel herkend worden door de omstandigheden (chronisch wrijven, eczeem in de haarrand). Het onderscheiden van een atopisch eczeem en een contactallergisch eczeem op basis van het klinisch beeld en de anamnese is vaak niet makkelijk. Toch zijn dit de meest voorkomende oorzaken van eczeem rond de ogen. De dermatoloog zal dan ook doorgaans besluiten tot het uitvoeren van contactallergietesten (zie folder contactallergie). Pas wanneer uit deze testen geen allergie naar voren komt zal de diagnose atopisch eczeem gesteld worden.
Hoe wordt het behandeld?
Wanneer er sprake is van een wegneembare oorzaak (allergie, irriterende stof) zal het achterwege laten van deze stoffen tot verbetering van het eczeem leiden.
Omdat de huid rond de ogen (en de ogen zelf) extra kwetsbaar zijn kunnen niet zonder meer alle therapieën die voor eczeem elders op de huid worden gebruikt ook worden toegepast bij de ogen.
Corticosteroïdcrème of -zalf
corticosteroïden voor de huid zijn bijzonder effectief in het onderdrukken van eczeem. Een van de nadelen van het (langdurig) gebruik van deze producten is dat er atrofie (verdunning) van de huid kan optreden. Bij langdurig en overmatig gebruik van corticosteroïden rond de ogen is er een verhoogde kans op het ontstaan van een verhoogde oogboldruk (glaucoom) en mogelijk ook van staar (cataract). Staar geeft problemen met het zien, glaucoom kan sluipend ontstaan maar kan door de oogarts in een vroeg stadium worden vastgesteld via meting van de oogboldruk. Het gebruik van hormooncrèmes rond de ogen kan daarom alleen gedurende korte tijd achtereen plaatsvinden en dan alleen de producten met een relatief lage sterkte. Geschikt voor alle typen eczeem.
Meer over corticosteroïdzalf…
Calcineurine-remmende zalf of crème
bij calcineurineremmers wordt de overactiviteit van het immuunsysteem bij eczeem op een andere wijze geremd dan bij corticosteroïdcrème. In Nederland zijn tacrolimus (Protopic ®) en pimecrolimus (Elidel ®) verkrijgbaar mits voorgeschreven door de dermatoloog. Het voordeel van deze producten is dat het de huid niet dunner maakt, ook niet bij langdurig gebruik. Nadeel is dat de huid de eerste dagen van behandeling extra jeukt en prikt en de roodheid vaak nog toeneemt. Daarna nemen deze klachten bij de meeste mensen weer af en wordt het eczeem onderdrukt.
Met calcineurine remmers is nu ongeveer 10 jaar klinische ervaring, hetgeen relatief kort is waardoor nog niet alles over bijwerkingen op de lange termijn bekend is. Onderzoek suggereert dat deze producten veilig op de huid rond de ogen kan worden toegepast (1,2).
Calcineurine-remmers zijn vooral geschikt voor het gebruik bij atopisch eczeem. Meer over tacrolimus en pimecrolimus…
Teerzalf
teerpreparaten worden door Nederlandse dermatologen in principe niet in het gezicht toegepast
Onderhoudszalf
natuurlijk is het belangrijk om de huid van het gelaat in een goede conditie te houden. Vooral bij een droge huid kan het nuttig zijn een verzorgende crème of zalf toe te passen. Gebruik bij voorkeur producten met zo min mogelijk geur- en conserveringsmiddelen.
gerelateerde onderwerpen
atopisch (constitutioneel) eczeem
contactallergisch eczeem
eczeem in het gezicht (overzicht)
allergie (overzicht)
cosmetica allergie
blefaritis (ooglidrand-ontsteking)
hangende oogleden (medische oorzaken)
wallen onder de ogen
mascara
droge ogen