Gistpuistjes
wat lijkt op gistpuistjes, maar is het niet?
Wat zijn gistpuistjes?
Bij gistpuistjes is er een hardnekkige ontsteking van de haarzakjes waardoor jeukende kleine pukkeltjes ontstaan, vooral op de rug en op de borst. De ontstekingen worden veroorzaakt door een gist. Andere namen voor gistpuistjes zijn malassezia folliculitis en pityrosporon folliculitis.
Hoe zien ze eruit?
Bij gistpuistjes zijn er talloze rode bultjes en puistjes zo groot als een speldenknop op de huid zichtbaar. Vooral op de rug en de borst, maar ook wel in het gelaat.
Hoe ontstaan ze?
De puistjes ontstaan door ontsteking van de haarzakjes die door de gist malassezia furfur wordt veroorzaakt. Deze gist komt bij iedereen vrij algemeen voor in haarzakjes op de borst, rug en het gelaat, maar zorgt zelden voor problemen. Wanneer er sprake is van een sterk toegenomen groei van het aantal gisten in de haarzakjes kunnen de typische jeukende puistjes ontstaan.
Wie krijgt ze?
Gistpuistjes worden vooral gezien bij jongeren, maar kan in principe op elke leeftijd voorkomen. Bepaalde factoren kunnen het ontstaan van de puistjes bevorderen.
We weten dat gistpuistjes sneller ontstaan in een warm en vochtig klimaat, bij het dragen van afsluitende kleding en het gebruik van vette crèmes. Mensen met een verlaagde weerstand, suikerziekte of een natuurlijke aanleg om veel talg aan te maken hebben een verhoogd risico op gistpuistjes.
Hoe worden ze behandeld?
Het is belangrijk eventuele uitlokkende factoren, zoals die hierboven beschreven staan, voor zover mogelijk aan te pakken. Vooral het dragen van luchtige, niet-knellende kleding kan een positief effect hebben. Wanneer dit onvoldoende resultaat oplevert kan uw arts diverse geneesmiddelen voorschrijven. Vaak wordt eerst geprobeerd met middelen om te smeren de gistpuistjes te genezen. Het nadeel van óp de huid gesmeerde producten dat ze vaak onvoldoende doordringen tot in de haarzakjes waar de gisten zich bevinden. Dus als een lokaal middel onvoldoende werkt zal de arts mogelijk kiezen voor een systemisch geneesmiddel.
Seleensulfide: dit middel wordt op de aangedane huid aangebracht en later afgespoeld. Er zijn verschillende behandelschema’s voor dit middel.
Ketoconazol crème: wordt gedurende enkele weken op de plekken aangebracht, vooral wanneer een beperkt deel van de huid aangedaan is.
Econazolspray: de aangedane huid wordt 2x per dag ingesprayed met dit middel. De behandelduur is doorgaans 2-3 weken.
Benzoylperoxide/miconazol creme: de combinatie van miconazol (anti-gist) en benzoylperoxide (peelend effect) kan ook goede resultaten geven. Dit geneesmiddel is zonder recept verkrijgbaar bij de apotheek.
Itraconazol tabletten: wanneer lokale behandeling geen succes heeft kan de arts besluiten u te behandelen met anti-gist tabletten. Het betreft meestal een kuur van 1 a 2 weken.
Helaas is het zo dat zelfs medicinale behandeling meestal slechts een zeer beperkt effect en bovendien tijdelijk effect oplevert…
Wat zijn de vooruitzichten?
Door een sterke vermindering van het aantal gisten in de huid nemen de klachten doorgaans in meer of mindere mate af. Omdat de gist pityrosporum ovale van nature thuis hoort in de huid, zal na verloop van tijd opnieuw kolonisatie optreden. Wanneer de omstandigheden gunstig zijn kan dan weer opnieuw overmatige groei van het aantal gisten optreden, waarna de klachten weer beginnen. Therapie heeft dus helaas in veel gevallen maar een tijdelijk gunstig effect.
Welke huidziekten lijken op gistpuistjes…maar zijn het niet?
Acne (jeugdpuistjes)
Acne kan heel sterk lijken op gistpuistjes. Soms is het zelfs voor een dermatoloog moeilijk om het onderscheid ‘op het oog’ te maken. Ook acne komt voor in het gelaat, op de rug en borst. Bij acne is er echter vaak ook sprake van mee-eters (comedonen) en zijn bovendien de ontstekingen van de huid groter. Meer over acne…
Clownseczeem (periorale dermatitis)
Bij clownseczeem is er sprake van roodheid en kleine puistjes in het gebied rond de mond en soms ook aan weerszijden van de ogen. Er is bij clownseczeem ook sprake van ontsteking van de talgkliertjes, net als bij acne en acne rosacea. Clownseczeem bij de neus kan weer sterk lijken op een seborrhoisch eczeem, een aandoening die regelmatig samen wordt aangetroffen met gistpuistjes. Meer over clownseczeem…
Rosacea (acne rosacea)
Rosacea kan lijken op gistpuistjes, met name als de puistjes op het voorhoofd gelokaliseerd zijn. Acne rosacea is echter niet alleen gelokaliseerd op het voorhoofd, maar ook op de wangen, neus, en kin. Rosacea komt vooral voor bij mensen van middelbare leeftijd, mannen zowel als vrouwen en komt vrij veel voor. Gistpuistjes worden overwegend meer bij jonge mensen gezien. Meer over rosacea…
Zomeracne (acne aestivalis)
Zomeracne kan op het eerste gezicht sterk lijken op gistpuistjes. Het wordt (net als gistpuistjes) gezien op de borst, maar ook op de schouders en armen hetgeen weer minder goed past bij gistpuistjes. Van dichtbij valt op dat het eigenlijk geen puistjes zijn maar uit heel veel nogal gelijkvormige bultjes. Zomeracne is geen ontsteking van de haarzakjes zoals pityrosporon folliculitis maar is in feite een vorm van zonlichtovergevoeligheid. Meer over zomeracne…
acne
folliculitis
roos
seborrhoisch eczeem
literatuur
Harada K et al: Malassezia species and their associated skin diseases. J Dermatol. 2015 Mar;42(3):250-7