Huiduitslag
Wat is huiduitslag?
Wanneer iemand het heeft over huiduitslag wordt meestal een huidverandering bedoeld met rode vlekjes en bultjes over een groot huidgebied. Huiduitslag is geen medische term.
Met huiduitslag wordt meestal iets anders bedoeld dan met een huidziekte.
Over het algemeen wordt met met huiduitslag een (uitgebreide) huidreactie bedoeld die wordt uitgelokt door iets búiten de huid zelf zoals een infectie met een virus of bacterie ergens anders in het lichaam of bijvoorbeeld een huidreactie op een geneesmiddel dat geslikt wordt.
Een huidziekte wordt beschouwd als een meer op zichzelf staand probleem waarvan de oorsprong ligt in de huid of in het immuunsysteem van de huid. Eczeem en psoriasis zijn hier voorbeelden van.
Hieronder een overzicht van de meest voorkomende oorzaken van huiduitslag.
Huiduitslag door virusinfecties
Virusinfecties die huiduitslag veroorzaken worden vooral op de kinderleeftijd gezien. Huiduitslag door virusinfecties wordt ook wel exantheem genoemd.
waterpokken
rode vlekjes > veranderen in blaasjes > korstjes. Typisch is dat de hoofdhuid meedoet.
rode hond
rode vlekjes tot 3mm groot, koorts, gezwollen lymfeklieren. Rode hond komt weinig voor want het is opgenomen in het Rijksvaccinatieprogramma.
mazelen
talloze rode vlekjes, koorts, hoesten, rode ogen.
opgenomen in het Rijksvaccinatieprogramma, soms nog een uitbraak in gebieden van Nederland waar de vaccinatiegraad laag is.
zesde ziekte
rode vlekjes beginnen in het gelaat en breiden uit over het lichaam, hoge koorts.
vijfde ziekte
eerst rode vlekken op de wangen, later ook rode huiduitslag over de rest van de huid.
roodvonk
gianotti-crosti syndroom
rode plekjes (iets verheven) aan armen en benen, billen en gelaat. Soms ook blaasjes.
Huiduitslag door bacterie-infecties
meningokok infectie
rode vlekken op de huid, die al snel niet meer (helemaal) wegdrukbaar zijn. Kan ook aan de handpalmen en voetzolen optreden. Veel andere symptomen van ernstig ziek zijn. Snel medisch handelen is nodig.
roodvonk
rode verkleuring van het gezicht, later ook roze-rode huiduitslag over de rest van de huid. Ook koorts, keelpijn en malaiseklachten. Heel typisch voor roodvonk is de ‘aardbeientong’.
Huiduitslag door geneesmiddelen
Geneesmiddelen zijn beruchte veroorzakers van huiduitslag. In de bijsluiter van bijna alle geneesmiddelen staat dat zij een huidreactie kúnnen veroorzaken. Sommige soorten geneesmiddelen zijn hiervoor speciaal berucht, zoals antibiotica. De huidreacties hoeven niet altijd kort na het begin van het gebruik van het geneesmiddel op te treden. Soms beginnen de huidafwijkingen pas een week na de eerste dosis van het medicijn. Andere geneesmiddelen die relatief vaak een huiduitslag veroorzaken zijn NSAID’s (o.a. aspirine, ibuprofen etc.) en medicijnen tegen epilepsie.
Zoals gezegd is de lijst van geneesmiddelen die huiduitslag kúnnen veroorzaken erg lang. Ook middeltjes die als ‘kruidengeneesmiddel’ worden verkocht kunnen soms hevige huidreacties veroorzaken.
Huiduitslag of huidziekte?
In de inleiding werd al aangegeven dat huiduitslag geen medische term is en er ook geen vaste definitie van bestaat. Het verschil tussen het begrip huiduitslag en huidziekten is dan ook niet heel scherp gedefinieerd, maar algemeen wordt geaccepteerd dat huidziekten in eerste instantie hun oorzaak vinden in de huid zélf. Sommige huidziekten kunnen soms zo snel opkomen en zulke grote huiddelen bedekken dat ze wel eens kunnen lijken op ‘huiduitslag’. Voorbeelden hiervan zijn psoriasis guttata, en pityriasis rosea. Ook sommige infecties kunnen wel eens worden aangezien voor huiduitslag, zoals bijvoorbeeld pityriasis versicolor (een oppervlakkige gistinfectie van de huid). Ook galbulten kunnen soms in korte tijd over een groot deel van de huid ontstaan en in die zin ook als een vorm van huiduitslag gezien worden.
Huiduitslag, wat nu?
Raadpleeg bij elke huiduitslag die u niet met zekerheid kunt herkennen uw (huis)arts! Dit geldt al helemaal voor vormen van huiduitslag die met algemene ziekteverschijnselen gepaard gaan!
Aan huiduitslag gerelateerde onderwerpen
rode vlekken op de huid
kinderziekten en de huid
jeuk
vasculitis
Literatuur
Korman A et al: Viral exanthems: An update on laboratory testing of the adult patient. J Am Acad Dermatol. 2017 Mar;76(3):538-550
Keighley CL et al: Viral exanthems. Curr Opin Infect Dis. 2015 Apr;28(2):139-50