Moedervlekken
Wat zijn moedervlekken?
Moedervlekken zijn licht tot donker gekleurde vlekjes of verhevenheden van de huid. Bij moedervlekken is er sprake van een concentratie van cellen die pigment kunnen vormen, de zgn. melanocyten. De concentratie van de melanocyten en de mate waarin deze cellen pigment produceren bepalen de kleur van de moedervlek.
Moedervlekken staan sterk in de belangstelling omdat bij elke moedervlek de (overigens zeer kleine) kans bestaat dat deze ontaart in een melanoom, een agressief soort huidkanker die uitgaat van ‘ontspoorde’ melanocyten. Zie ook bij: ‘moedervlek en melanoom’
Afhankelijk van de vorm van de moedervlek en de aard van de pigmentcellen worden moedervlekken in verschillende groepen ingedeeld.
Hoe ontstaan moedervlekken?
Waarom moedervlekken ontstaan is niet precies bekend. Sommige moedervlekken bestaan al bij de geboorte. Dit zijn de zogenoemde congenitale moedervlekken. De meeste moedervlekken ontstaan tussen het 3e en 40e levensjaar. Erfelijke aanleg lijkt een belangrijke rol te spelen, evenals zonverbrandingen op de kinderleeftijd.
Moedervlek en melanoom
Moedervlekken hebben een (zeer) klein risico om te ontaarden in melanoom. Melanoom is een zeer agressieve vorm van huidkanker die al in een vroeg stadium kan uitzaaien (metastaseren). Wanneer het melanoom in een vroeg stadium ontdekt en verwijderd wordt is de kans dat het melanoom al uitgezaaid is klein en de de overlevingskans uitstekend. Omdat het melanoom in de huid gelokaliseerd is en dus goed zichtbaar is worden melanomen gelukkig vaak tijdig ontdekt.
Moedervlekken galerij
Atypische moedervlek, maar nog wel goedaardig.
Welke moedervlekken hebben een vergroot risico om melanoom te worden?
Kleine egaal bruin gepigmenteerde op de huid gelegen moedervlekken komen veel voor en hebben een bijzonder laag risico op ontaarding in melanoom.
De vlakke, in het niveau van de huid gelegen moedervlekken, die op latere leeftijd zijn ontstaan hebben weer een iets grotere kans om te ontaarden in melanoom.
De vlakke, wisselend gekleurde moedervlekken (ook wel atypische moedervlekken genoemd) lopen weer een groter risico dan de moedervlekken uit de laatst genoemde groep. Benadrukt moet worden dat zelfs de kans dat een atypische moedervlek ‘ontaardt’ nog steeds erg klein is.
Sommige aangeboren grote moedervlekken hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van een melanoom. Omdat zij een aparte categorie vormen is hiervoor een aparte folder geschreven.
Verwijderen van moedervlekken
Bolle, op de huid gelegen moedervlekken kunnen vaak goed door afschaven of coaguleren (wegbranden) worden verwijderd. Vlakke moedervlekken en voor melanoom verdachte plekken worden altijd verwijderd door volledige operatieve verwijdering.
Waar kunt u zelf op letten?
Moedervlekken die geleidelijk of plotseling gaan veranderen zijn verdacht en moeten gecontroleerd worden. Dit geldt ook voor moedervlekken die nieuw ontstaan en er heel anders uitzien dan de andere moedervlekken op uw huid.
De veranderingen waar u op moet letten zijn:
– groter worden
– geheel of gedeeltelijk van kleur veranderen
– steken, jeuken en/of pijn
– bloeden
Neemt u een van deze veranderingen waar, dan is het belangrijk uw huisarts of dermatoloog te raadplegen! Een snelle beoordeling is van groot belang.
Aan moedervlekken gerelateerde onderwerpen
melanoom
zon & huid
lentigo
lentigo maligna
melanoma in situ
huidkanker – overzicht
ouderdomswrat
snelle beoordeling van onrustige moedervlekken
dermatoscopie
congenitale (aangeboren) moedervlek
operatief verwijderen (excisie)
coagulatie (wegbranden)
blauwe moedervlek
halo moedervlek
moedervlek van Meyerson (moedervlek met eczeem)
zelfcontrole van de huid
donkere vlekken op de huid
Auteur: Dr R.L. van Leeuwen, dermatoloog Alrijne Ziekenhuis Leiden