Oxybutynine tegen zweten
Belangrijk: Deze folder geeft een beknopte uitleg over de behandeling van overmatig zweten met oxybutinine. Het vervangt niet de bijsluiter die bij dit geneesmiddel hoort. Lees de bijsluiter vóór gebruik van het middel goed door en raadpleeg bij eventuele vragen of problemen uw arts.
Wat is oxybutynine?
Oxybutynine is een geneesmiddel (in tabletvorm) uit de groep van de ‘anticholinergica’. Het wordt voorgeschreven bij mensen die last hebben bij een overactieve blaas en toename van het totaal aantal plasbeurten op een dag. Een van de bijwerkingen van dit geneesmiddel is afname van de zweetproductie. Vanwege deze bijwerking is al enige tijd geleden bedacht om oxybutynine voor te schrijven aan mensen die last hebben van ernstig overmatig zweten (hyperhidrosis). Oxybutynine is in Nederland niet geregistreerd voor de behandeling van overmatig zweten.
Werkt het?
Hoewel anticholinergica al vele jaren worden voorgeschreven bij ernstige hyperhidrose is er lang betrekkelijk weinig onderzoek naar deze behandeling verricht. Wel waren er meerdere gevallen in de literatuur beschreven van succesvolle behandelingen. In 2011 en 2012 zijn er enkele studies verschenen die het effect van oxybutynine op overmatig zweten beschreven.
Een onderzoek beschreef een groep van ruim 100 personen met hyperhidrose in de oksels. Tachtig procent van de personen ervoer een verbetering van het zweten in de oksels tijdens het gebruik van oxybutynine.
Een tweede onderzoek werd uitgevoerd naar overmatig zweten van de handpalmen en voetzolen. Dit (placebo-gecontroleerde) onderzoek liet zien dat ca 70% van de patienten een verbetering in de zweetproductie ondervond tijdens gebruik van dit medicijn.
Wat zijn de mogelijke bijwerkingen?
Oxybutynine is een anticholinergisch geneesmiddel. Relatief vaak voorkomende bijwerkingen van deze groep geneesmiddelen zijn een droge mond, duizeligheid, problemen met scherpzien en droge ogen. Andere, minder vaak voorkomende bijwerkingen zijn onder meer: buikklachten, hartritmestoornissen, verhoogde oogboldruk, warmte-intolerantie (die het gevolg is van de verminderde zweetproductie) onvoldoende uitplassen en rusteloosheid.
Is het iets voor mij?
Overmatig zweten is een groot probleem. Wanneer de gebruikelijke lotions en andere lokaal toe te passen anti-zweetproducten onvoldoende effect sorteren is het logisch dat er verder wordt gekeken naar oplossingen.
Botuline-toxine behandeling (Botox) is een goede, maar tijdelijke, optie voor plaatselijk overmatig zweten.
Iontoforese kan ook worden toegepast en is veilig, maar deze techniek werkt niet bij iedereen even goed. Bovendien is iontoforese in de praktijk voor uitgebreide hyperhidrosegebieden niet goed toe te passen.
Het blokkeren van de sympaticus zenuw (thoracale sympathectomie of -blokkade) door de neurochirurg of anaesthesist is voor uitgebreide hyperhidrose een optie. Dit is een vrij ingrijpende behandeling met doorgaans goede resultaten, hoewel compensatoir zweten (toename van zweten in andere gebieden) regelmatig voorkomt.
Oxybutynine is een relatief onbekende optie om overmatig zweten te bestrijden. Wetenschappelijke studies tonen gunstige resultaten. Helaas zijn er ook nogal wat mogelijke bijwerkingen op dit geneesmiddel. In de volgorde van behandelingen zit de oxybutynine tussen de iontoforese en de thoracale sympathectomie in.
Wie schrijft het voor?
Oxybutynine tegen overmatig zweten wordt meestal voorgeschreven door de dermatoloog of de internist. Omdat het middel niet geregistreerd is voor de toepassing tegen overmatig zweten (‘off-label’ toepassing) zal de arts u om toestemming vragen na voorlichting over het geneesmiddel (‘informed consent’). Overleg van tevoren alle voors en tegens van deze therapie met uw arts.
Nieuwe ontwikkelingen
Er wordt onderzoek gedaan naar de effectiviteit van oxybutinyne in gelvorm: lokale toepassing van het geneesmiddel dus, in plaats van tabletten. De resultaten van het onderzoek zijn bemoedigend (literatuur).
gerelateerde onderwerpen
zweten
nachtzweten
botox tegen zweten
iontoforese tegen zweten
deodorant
Literatuur
Wolosker N et al: The use of oxybutynin for treating axillary hyperhidrosis. Ann Vasc Surg 2011; 25: 1057-1062
Wolosker N et al: Long-term results of the use of oxybutynin for the treatment of axillary hyperhidrosis. Ann Vasc Surg. 2014 Jul;28(5):1106-12
Artzi O et al: Topical Oxybutynin 10% Gel for the Treatment of Primary Focal Hyperhidrosis: A Randomized Double-blind Placebo-controlled Split Area Study. Acta Derm Venereol. 2017 Jun 27