Urticaria
Wat is urticaria?
Urticaria, ook bekend als netelroos, is een huidreactie waarbij plotseling rode, jeukende bultjes op de huid verschijnen. Deze bultjes lijken op de zwellingen die ontstaan na contact met brandnetels. De bultjes kunnen verschillen in grootte en vormen zich vaak in groepjes. Ze verdwijnen meestal binnen enkele uren tot dagen zonder littekens achter te laten.
Hoe ontstaat urticaria?
Urticaria ontstaat doordat bepaalde cellen in de huid histamine en andere stoffen vrijgeven. Dit zorgt ervoor dat de bloedvaten verwijden en vocht lekken, wat zwelling en jeuk veroorzaakt. De reden waarom deze stoffen vrijkomen, verschilt per persoon en situatie.
Oorzaken van urticaria
- Prikkels van buitenaf: Hitte, kou, druk op de huid, of zonlicht kunnen urticaria veroorzaken. Dit is de grootste groep van veroorzakers van galbulten
- Medicijnen: Pijnstillers zoals aspirine en antibiotica kunnen urticaria uitlokken.
- Infecties: Virale infecties zoals verkoudheid en griep kunnen ook een oorzaak zijn.
- Allergieën: Voedsel zoals noten, eieren, schaaldieren, en insectensteken kunnen urticaria veroorzaken.
- Stress: Emotionele stress kan urticaria verergeren.
- Onbekende oorzaken: Vaak kan er geen duidelijke oorzaak worden gevonden. Dit wordt idiopathische urticaria genoemd.
Soorten urticaria
- Acute urticaria: Duurt korter dan zes weken en wordt vaak veroorzaakt door voedsel of infecties.
- Chronische urticaria: Duurt langer dan zes weken en kan maanden tot jaren aanhouden. De oorzaak is vaak moeilijk vast te stellen.
- Fysieke urticaria: Ontstaat door fysieke prikkels zoals warmte, kou, of druk.
Klachten bij urticaria
- Rode bultjes die variëren in grootte.
- Jeuk, die mild tot ernstig kan zijn.
- Zwelling van de lippen, ogen, of keel in ernstige gevallen.
De bultjes kunnen overal op het lichaam verschijnen en verdwijnen meestal binnen 24 uur, maar nieuwe bultjes kunnen de volgende dag weer terugkomen.
Hoe wordt de oorzaak vastgesteld?
De arts zal vragen stellen over de klachten, de mogelijke uitlokkende zaken, en medische geschiedenis om de diagnose te stellen. Soms zijn aanvullende tests nodig, zoals allergietesten of bloedonderzoek, vooral als de urticaria chronisch is. In driekwart van de gevallen wordt helaas uiteindelijk geen aanwijsbare oorzaak gevonden.
Behandeling
De behandeling van urticaria hangt af van de ernst en oorzaak van de galbulten.
- Antihistaminica: Deze medicijnen blokkeren de effecten van histamine en verminderen jeuk en zwelling. Ze zijn vaak de eerste keus voor de behandeling.
- Corticosteroïden: In ernstige gevallen kan de arts corticosteroïden (hormonen) voorschrijven voor korte periodes.
- Andere medicijnen: Bij chronische urticaria kan de arts ook andere medicijnen voorschrijven die het immuunsysteem onderdrukken. Dit zijn meestal pillen of injecties.
Zelfzorg
- Vermijd bekende triggers zoals bepaald voedsel of medicijnen.
- Draag losse, katoenen kleding om irritatie te verminderen.
- Gebruik koude kompressen of een koele douche om de jeuk te verlichten.
- Houd een dagboek bij om makkelijker vast te stellen wat de mogelijke oorzaak is.
Wanneer naar de dokter?
Raadpleeg een arts als:
- De urticaria langer dan een paar dagen aanhoudt.
- Er ernstige symptomen zijn, zoals moeite met ademhalen of zwelling van de keel. Zoek dan met spoed medische bijstand!
- De urticaria regelmatig terugkeert zonder duidelijke oorzaak.
samenvatting urticaria (PDF op A4 formaat)
informatie urticaria van de Nederlandse Vereniging voor Dermatologie (NVDV)
Andere folders op Huidinfo.nl met vergelijkbare ziektebeelden:
zwangerschapsjeuk en puppp
urticariële vasculitis
urticaria door kou
acute hemorrhagic edema of infancy (M. Finkelstein)
brandnetelblaren
allergie – overzichtsfolder
voedselallergie
jeuk
hooikoorts
antihistaminica
anafylactische shock
literatuur & bibliografie
Samenvatting Richtlijn chronische spontane urticaria (Nederlandse Vereniging voor Dermatologie en Venereologie)