Xanthelasma
Wat zijn xanthelasmata?
Xanthelasma palpebrarum is een aandoening waarbij goedaardige vet-ophopingen in de huid ontstaan, vooral rond de ogen. Zij maken deel uit van een grotere ‘familie’ van huidafwijkingen, de xanthomen. Xanthomen kúnnen wijzen op stoornissen van de vetstofwisseling in het lichaam.
Mensen met xanthelasmata rond de ogen hebben in de meerderheid van de gevallen geen afwijkingen van de vet- en cholesterol concentraties in het bloed. De Nederlandse term voor xanthelasma palpebrarum is ‘boterbril‘.
Hoe zien zij eruit?
Xanthelasmata zijn gelige vlakke plakken die heel oppervlakkig in de huid van de oogleden liggen. Zij beginnen typisch als kleine individuele plekken, maar kunnen uiteindelijk gaan ‘samensmelten’ tot plekken van enkele centimeters groot.
Hoe wordt boterbril behandeld?
Hoewel de meerderheid van de mensen met xanthelasmata geen afwijkingen hebben in de vethuishouding van het lichaam zal de huisarts of dermatoloog hier wel bloedonderzoek naar laten verrichten.
De plekken zelf kunnen met succes worden behandeld. Er zijn verschillende behandelopties beschikbaar:
trichloor-azijnzuur (TCA) oplossing
deze sterk etsende vloeistof wordt door de arts (meestal de dermatoloog) voorzichtig met een houten stokje op de huid aangebracht. Na enkele seconden wordt de behandelde huid wit. Uiteindelijk ontstaat een korstje dat vervolgens afvalt. Meestal zijn enkele behandelingen nodig. Voordeel van deze behandeling is dat er geen verdoving van de huid hoeft plaats te vinden. Na verloop van tijd komen de plekken doorgaans weer terug.
coagulatie
de vetophopingen kunnen ook behandeld worden door electrocoagulatie. Met een een elektrisch stroompje dat geleid wordt door een klein metalen naaldje of -bolletje wordt het vetweefsel weggesmolten. Dit gebeurt na plaatselijke verdoving van de huid. Deze behandeling wordt vooral door dermatologen uitgevoerd. De behandeling moet zeer precies worden uitgevoerd door een ervaren arts om littekenvorming (die niet altijd te voorkomen is) zoveel mogelijk te voorkomen.
lasertherapie
met de CO2 laser kunnen de vetophopingen ook worden verwijderd. Het laserlicht verdampt laagje voor laagje de vethoudende cellen. Het uiteindelijk cosmetisch effect is grotendeels vergelijkbaar met coagulatie.
operatief
sommige grotere boterbril-plekken kunnen ook operatief verwijderd worden. Dit is vooral afhankelijk van de lokalisatie van de plekken. Het operatief resultaat is vaak mooi, maar helaas kúnnen de vetophopingen in de buurt van het litteken weer terugkomen.
Wat zijn de vooruitzichten?
De resultaten van de behandeling zijn helaas heel wisselend. Bovendien komen de vetophopingen in veel gevallen na verloop weer terug. Dit kan gebeuren op de plekken die reeds behandeld zijn of op nieuwe plekken op de oogleden.
gerelateerde onderwerpen
de huid
coagulatie
syringomen
literatuur
Nair PA et al: Xanthelasma palpebrarum – a brief review. Clin Cosmet Investig Dermatol. 2018; 11: 1–5 (volledig artikel)