Overmatig zweten
Wat is zweten?
Zweten (of transpireren) is het uitscheiden van vocht dat wordt geproduceerd in speciale orgaantjes in de huid: de zweetklieren.
Hoe werkt het?
Zweten doen wij de hele dag, want het produceren van zweet is belangrijk bij het op peil houden van onze lichaamstemperatuur. Zweetklieren komen over de gehele huid voor. Er zijn twee soorten zweetklieren:
Eccriene zweetklieren
De eccriene zweetklieren komen over het gehele lichaam voor en spelen een belangrijke rol in de regulatie van de lichaamstemperatuur. Wanneer het lichaam oververhit dreigt te raken door bijvoorbeeld koorts of inspanning kan door het produceren van zweet de oppervlakte van de huid nat worden gemaakt waardoor het lichaam makkelijker afkoelt.
De tweede belangrijke, maar minder bekende, functie van de eccriene zweetklieren is het (iets) vochtig maken van de handpalmen. Hierdoor heb je bij activiteiten waarbij de handen een rol spelen een beter houvast bij het hanteren van bijvoorbeeld gereedschap. Bij te overvloedige zweetproductie van de handen gaat het positieve effect van een verbeterde ‘grip’ echter weer verloren…
Bij nervositeit kunnen de eccriene klieren ook aangezet worden tot zweetproductie. Vooral de kliertjes in het gezicht en in de handpalmen worden dan actief.
Apocriene zweetklieren
De apocriene klieren zijn de klieren die de bekende zweetlucht verspreiden. Zij bevinden zich niet over het gehele lichaam, maar in bepaalde regio’s van de huid. Dit zijn de oksels, de huid rond de anus en rond de tepels. Op de kinderleeftijd zijn deze apocriene zweetklieren nog niet ontwikkeld, dat begint pas in de puberteit onder invloed van geslachtshormonen.
Tot het moment dat het olie-achtige zweet uit de klieren aan de oppervlakte van de huid komt is het geurloos. Aan het huidoppervlak wordt het zweet echter door bacterieen omgezet in substanties die de karakteristieke zweetgeur hebben (bromhidrose, onaangename lichaamsgeur).
Apocrien zweet wordt de hele dag door in kleine hoeveelheden geproduceerd en wordt nauwelijks beïnvloed door inspanning of emoties. De zweetlucht kan echter wel emoties oproepen. Meestal zijn deze emoties niet erg positief, alhoewel de zweetlucht in bepaalde situaties seksuele gevoelens kan opwekken of versterken.
Teveel zweten…
Overmatig zweten komt vrij veel voor. In sommige gevallen is er een relatie met bepaalde ziekten of is er sprake van aangeboren of op latere leeftijd verkregen afwijkingen van de zenuwen. In het geval van nachtzweten (ernstige aanvallen van nachtelijk zweten over het hele lichaam) zal zeker onderzoek gedaan moeten worden naar een mogelijk onderliggend ziektebeeld. Bij verreweg de meeste mensen die een grote zweetproductie hebben is er echter geen sprake van een echte afwijking. Toch kan de zweetproductie zo fors zijn dat het belemmerend werkt in het dagelijkse sociale verkeer of dat bepaalde activiteiten, zoals autorijden (glippend autostuur), moeilijk worden.
Hoe wordt overmatige transpiratie behandeld?
Het is mogelijk om lokale overproductie van zweet te bestrijden. Er zijn drie verschillende methoden:
Aluminiumhoudende crèmes en oplossingen
deze worden op de huid aangebracht. Deze behandeling is eenvoudig maar het effect is sterk wisselend.
Iontoforese
bij deze techniek wordt in speciaal ontwikkelde apparatuur een electrische stroom door een bakje met kraanwater geleid. Door de handen of voeten gedurende enige tijd in dit bakje te houden wordt (waarschijnlijk) het zweetkanaaltje tijdelijk afgesloten. Het effect houdt enkele dagen aan. De therapie is thuis goed uit te voeren, maar is in de praktijk alleen geschikt voor de handen, voeten en oksels.
Botulinetoxine (‘Botox’)
om het zweten te stoppen kunnen kleine hoeveelheden botuline toxine in de huid worden gespoten. Dit zenuwgif wordt geproduceerd door de botulinebacterie. Het middel zorgt voor blokkade van de signalen van de zenuwen die de zweetklieren aanzetten tot zweetproductie, waardoor het zweten stopt. Het is een zeer effectieve therapie, maar het effect houdt helaas maar een beperkt aantal maanden aan. De therapie moet dan weer herhaald worden. Het effect bij behandeling in de oksels houdt langer aan dan aan de handen. Meer over botulinetoxine behandeling…
Oxybutynine
dit middel wordt normaal voorgeschreven bij klachten van de blaas. Het middel geeft echter ook een flinke vermindering van de zweetproductie en wordt om die reden ook wel bij hyperhidrose voorgeschreven. Helaas kan dit medicijn ook nogal wat bijwerkingen geven.
Waar worden Botox behandelingen uitgevoerd en hoe zit het met vergoeding?
De anti-transpiratie therapie met Botox wordt in Nederland zowel in privé-klinieken als in ziekenhuizen uitgevoerd. In veel gevallen wordt de behandeling, op basis van bepaalde voorwaarden, vergoed door de zorgverzekering. In het Alrijne Ziekenhuis in Leiden en Leiderdorp mogen de dermatologen mensen met ernstig overmatig zweten zelfs twee keer per jaar met Botox behandelen als dat nodig is.
Aan transpireren gerelateerde onderwerpen
botox behandeling van overmatig zweten
nachtzweten
onaangename lichaamsgeur (bromhidrose)
iontoforese tegen zweten
oxybutynine tegen zweten
zweetvoeten
deodorant
miliaria (zweetpuistjes)